EEN STROOM VAN MUZIEK
Waarom een aparte pagina over de Mississippi-rivier? Het was in de delta van deze rivier, op de plantages, de katoenvelden (cottonfields), waar de Blues zijn oorsprong vond. Aan zijn monding zag de Jazz het levenslicht. Langs en over deze rivier verspreidden de bevrijde slaven zich naar het noorden en zuiden van de VS.
foto achtergrond: © Peter Hawkins Photography
De Mississippi is een reusachtig netwerk van waterlopen, reikt tot in 31 staten, en verzamelt het water van zowat de helft van het grondgebied van de Verenigde Staten. Hij ontspringt op zo'n 450 meter boven zeeniveau in het Itascameer in Noord-Minnesota, een van de noordelijkste staten van de VS. Het meer is maar 4,7 vierkante kilometer en de rivier is hier nog niet meer dan een beekje van hooguit drie meter breed met helder water dat door de moerassen loopt.
Het is in dit moerasgebied een "vlechtende rivier" wat inhoudt dat er veel kleine stroompjes zijn die regelmatig van loop veranderen. Onderstaand filmpje geeft, net als de achtergrondfoto van deze pagina, de oorsprong weer van deze machtige rivier.
De Mississippi is op de Missouri na de langste rivier van Noord-Amerika (3766 kilometer lang). De naam komt van het Ojibweg-woord Messipi wat groot water betekent (de Ojibweg zijn een volk van inheemse Amerikanen). Ook werd de naam Mee-zee-see-bee wel gebruikt, wat betekent Vader van Waters. Vanaf zijn bron in de buurt van de grens met Canada slingert deze kolos zich door geheel Noord-Amerika van noord naar zuid. In de omgeving van Minneapolis (grootste stad) en St.-Paul (hoofdstad) in Minnesota voegen zich de eerste van de vele zijrivieren, de Minnesota River en de St. Croix River, zich bij de Mississippi. Met als gevolg dat het beekje een steeds grotere en bredere rivier wordt. Maar ook hier is de rivier nog overwegend vlechtend.
Van Minneapolis tot Saint Louis vloeit de Mississippi door uiterwaarden tussen hoge en steile oevers waar de loop nog steeds verandert. Bij Cairo is de samenvloeiing van de Mississippi met de Ohio.
Als een van de weinige plaatsen in Illinois wordt Cairo door dijken beschermd. Na de plaats Cairo in Illinois begint de rivier echter te meanderen d.w.z. hij begint te kronkelen waarbij aan de buitenbochten erosie plaatsvindt (een afschrapende werking) en in de binnenbochten sedimentatie (afzetting) van grind, zand en klei. Een verschijnsel wat vaker voorkomt bij rivieren in laagland.
Dit houdt in dat de rivier bochtiger wordt en de bochten traag wijder worden. De rivier zwelt pas echt uit naar zijn grootheid als de grootste zijrivier in St.-Louis erbij komt: de Missouri.
De Mississippi wordt dan in een keer een stuk breder en het water wordt ook troebeler door al het sediment dat toegevoegd wordt aan het water. Het is hieraan dat de rivier de Mississippi zijn bijnaam ontleend: Muddy Waters.
De Missouri is een zijrivier van de Mississippi, maar is wel de langste rivier van Noord-Amerika met zijn 4370 km. Hij ontspringt in de Rocky Mountains (in de staat Montana) op ongeveer 2800 meter hoogte en wordt gevormd door de samenvloeiing van de Jefferson, de Gallatin en de Madison. De Missouri vervolgt dan haar weg met watervallen en stroomversnellingen door de Big Belt en Little Belt Mountains (Great Falls). Op de hoogvlakte van Montana stroomt de rivier in oostelijke richting. Daar neemt hij het water op van talrijke zijrivieren. Eén van de belangrijkste is de Yellowstone. De Missouri vervoert een grote hoeveelheid slijk en kreeg dan ook de bijnaam "Big Muddy".
De Mississippi is de trots van de Amerikanen. Hun symbool van kracht. Amerikanen spreken van hun "brown god". Ondanks zijn loerende gevaar en wispelturigheid. Het ene moment een lieflijke stroom, het andere moment een woeste en kolkende watermassa die al heel wat mensenlevens op zijn naam heeft staan. De rivier verlegt zich constant. Meanderend zoekt hij zich een weg naar beneden. Op die manier zijn de eens zo bloeiende havensteden aan de rivier geworden tot spooksteden landinwaarts, verlaten langs een of andere afgesneden meander.
De Mississippi Delta is een moerasgebied in het noordwesten van de Amerikaanse staat Mississippi. Dit gebied moet niet verward worden met de Mississippi River Delta in Louisiana, want dat is de plek waar de Mississippi in zee stroomt. De Mississippi Delta ligt aan de oostkant van de rivier de Mississippi en begint iets ten zuiden van de stad Memphis (Tennessee). Aan de andere kant wordt het gebied voor het grootste deel begrensd door de rivier de Yazoo. Zo'n vierhonderd kilometer zuidelijker komen beide rivieren bij elkaar, ter hoogte van Vicksburg. Het gebied heeft een oppervlakte van 11.000 vierkante kilometer, wat ongeveer gelijk staat aan twee 2/3 van België of 2/5 van Nederland. Tot 1820 was het een ongerept gebied met loofbossen. Vanaf 1820 begonnen kolonisten met de ontginning om er katoen te verbouwen.
Wie Mississippi zegt roept meteen bij velen de sfeer op van avontuur en muziek.
De Rolling Stones, van oorsprong een Bluesband, dankt zijn naam aan de titel van het Muddy Waters-nummer "Rollin' Stone".
Van Memphis (Tennessee) tot Baton Rouge, de hoofdstad van Louisiana, loopt de Mississippi parallel aan de Highway 61, de Interstate Highway van Wyoming (Minnesota) tot New Orleans (Louisiana).
2300 kilometers autosnelweg, die bekend staat als de Bluesroute. Op de foto van de Louisiaanse hoofdstad Baton Rouge een duidelijk beeld van de bruine kleur van het water.
De Mississippi mondt uiteindelijk na bijna 3800 kilometers via die reusachtige delta uit in de Golf van Mexico, en alsof hij zijn bestaan niet wil opgeven, tot ver in zee een spoor van modder en leem achterlatend. Het einde van de MUDDY WATERS.
Iedereen heeft ze wel eens gezien op foto, film of in het echt: de traditionele "passenger steamboats" met hun grote rode schoepenrad, die de boot vooruit stuwen. Een beeld wat hoort bij de rivier. Daarom tenslotte een korte "special" over deze transportmiddelen.
In 1811 werd de eerste raderboot "New Orleans" gebouwd in Pittsburgh. Ze werd door Nicholas Roosevelt (familie van de toenmalige president) naar New Orleans gebracht. Haar eerste reis was al geen succes door de New Madrid-aardbeving (de New Madrid-breuklijn ligt aan de rivier midden in een seismisch actieve zone), de zwaarste aardbeving die ooit gevoeld werd ten oosten van de Rocky Mountains.
Op 16 december 1811, 23 januari 1812 en 7 februari 1812 vonden drie aardbevingen plaats, waarvan de epicentra zich rond New Madrid bevonden en die elk een kracht van 7 op de schaal van Richter hadden. De aardbevingen veranderden de loop van de Mississippi-rivier, zorgden ervoor dat de Ohio-rivier soms achteruit stroomde, creëerden nieuwe meren zoals Reelfoot Lake in Tennessee en leidden tot grote geologische veranderingen tussen St. Louis en Memphis (Tennessee). De trillingen waren zo sterk dat de klokken vanzelf begonnen te luiden in de stad Boston, Massachusetts, 2500 kilometer verderop. De aardbevingen bleven dus niet beperkt tot het gebied rond New Madrid. De primaire zone van oorsprong van de aardbevingen, "New Madrid Seismic Zone (NMSZ)", is nog steeds actief.
Het aantal stoomboten met raderen nam al snel toe op de Mississippi. Waren er in 1817 maar 14, in 1819 waren er al 31 raderboten actief. De zogenaamde carriersteamboats werden gebruikt voor het verschepen van kolen, katoen, hout, suiker, granen en vee. Later werden ze ook ingezet voor het vervoer van de slaven.
Ze konden stroomopwaarts net zo snel varen als stroomafwaarts wat hun populariteit verklaarde. De boten werden aangedreven door een stoommachine en volledig gemaakt van hout. Ze waren gemiddeld ongeveer 43 meter lang en 6 meter breed. Hun diepgang was niet veel groter dan die van een kano. De boten hadden interne masten (ook wel kingposts genoemd) of ijzeren spanten om het doorhangen van de romp te voorkomen. Er waren twee roeren aanwezig om het schip te besturen. Verder waren er twee uitvoeringen van de raderboten: de een met twee schoepenraderen zowel links als rechts, de andere uitvoering met één schoepenrad aan de achterkant. De passagiersschepen werden uitgevoerd met twee dekken. Ze werden rijkelijk versierd met houtwerk en fluweel. Er waren trappen, keukens en elegante hutten met woonkamers aanwezig. In de woonkamers, damessalon en rookkamer stonden pluche stoelen en de hutten werden versierd met verguldwerk. De schepen werden slecht onderhouden en gingen maar een jaar of vijf jaar mee. Naast de normale slijtage kenmerkten de schepen zich door veelvuldige branden en ketelexplosies. Tussen 1840 en 1860 vonden zo'n 4000 mensen de dood vanwege een ketelexplosie en 500 schepen werden hierdoor vernietigd.
Tussen 1920 en 1940 kwamen de dieselboten in opkomst en langzaam verdrongen deze de raderboten die door stoom werden aangedreven. Op de dieselboten was minder personeel nodig (ongeveer de helft) en bovendien waren ze veel veiliger.
De steamboat Natchez, een van de bekendste raderboten die vaart tussen New Orleans en Natchez
Werden de zogenaamde "steamboats" vroeger gebruikt voor het transport van katoen, suikerriet en slaven voor de plantages (het was tenslotte hier waar de slaven aan land kwamen), tegenwoordig zijn het luxe cruiseschepen waar je jezelf (in een 19de-eeuwse sfeer!) kan laten verwennen met hapjes, cajunfood (spicy streekgerechten), catfish (meerval), drankjes en live muziek van het jazzorkest aan boord (bij mooi weer op het bovendek) al varend richting Natchez of terug. Zie de foto's beneden.
Op de volgende pagina een reisje stroomafwaarts de Mississippi, van Chicago tot New Orleans. Met een beschrijving, de highlights of in het oog springende (historische) feiten en vooral veel foto's van de stadjes en steden Chicago, Memphis, Clarksdale, Greenville, Vicksburg en New Orleans. Klik HIER.