THE BLUES STORY
Samenvattend kun je de Blues definiëren als een "meltingpot", een samensmelting van muziekstijlen die ongeveer tussen 1860 en 1900 is ontstaan. Een verzamelnaam, die haar oorsprong vindt en is geëvolueerd uit:
Dáár, uit die samensmelting van muziekstijlen en instrumenten, liggen de roots van de Blues. Het ontstaan gebeurde in de Delta van de machtige rivier de Mississippi in de Verenigde Staten. Op de oevers van de rivier, op de uitgestrekte plantagevelden, tussen Memphis en Vicksburg en de omgeving van New Orleans (de stad waar de Jazz ontstond).
De muziek onderging alle invloeden en vanaf de laatste decennia van de 19de eeuw veranderde die snel. Zonder enige twijfel kwam dit voor een deel door de bevrijding van de slaven, maar ook doordat Amerika zelf veranderde. De ontwikkeling van de steden en de groei van het land, de mobiliteit, vooral door de spoorlijnen, gaven vorm aan de muzikale landkaart van Amerika. Veel muzikanten die rondtrokken ontmoetten elkaar, gingen als groepen verder rondtrekken of vestigden zich in kleine stadjes als Clarksdale, Greenville, en Vicksburg. Maar ook grotere steden als Memphis en Chicago. Men nam ideeën van elkaar over, beïnvloedde elkaar, en zo ontstonden nieuwe stijlen, Bluesgenres, waar later namen aan werden toegekend als African Blues, Chicago Blues, Delta Blues, Memphis Blues, enz. Velen verdienden met muziek meer dan met het harde werk op de plantages.
Behalve nieuwe stijlen binnen de Blues, ontstonden zo ook nieuwe stromingen: Rock-'n-Roll, Boogie (-Woogie), Folk, Country en Jazz, om er een paar te noemen.
De originele Delta (of Mississippi) Blues vermengde zich overal met andere muziekvormen tot een nieuwe Bluesstijl en kreeg daarmee overal zijn eigen benaming. Welke stijlen Blues zijn er, of beter: welke subgenres kennen we? Waar en hoe zijn ze ontstaan? Welke kenmerken hebben ze? En welke andere muziekstromingen kwamen voort uit de Blues?
Onderstaand de diverse stijlen of subgenres binnen de Blues. Klik op de button naar keuze, de info verschijnt op de plaats van de foto er onder.
Tenslotte nog een aantal verwijzingen naar andere websites, te openen in een apart venster.
Onderstaand meer over de muziekstromingen die zich vanaf eind 19de eeuw begonnen te ontwikkelen, voortgekomen of gerelateerd uit de Blues. Hier wordt niet verder ingegaan op de subgenres. Daarvoor kun je terecht op "Popular music genres & subgenres"
MUZIEKSTROMINGEN GERELATEERD AAN / ONTSTAAN UIT DE BLUES
Een muziekgenre in de christelijke muziek. Het Engelse woord 'Gospel' komt van het Oudengelse goð (goed) spell (nieuws, boodschap) en heeft net als het Griekse "euangelion" dezelfde betekenis. De Gospelmuziek werd geboren in de katoenvelden van de zuidelijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is zwarte religieuze muziek die sterk beïnvloed werd door zowel de ritmische muziek die de slaven meebrachten uit Afrika als door de bevindelijke manier van geloven van de blanken (bevindelijk = voortkomen uit de persoonlijke ervaring van de gelovige zelf). Het leven na de dood, aangeduid als het oversteken van de rivier de Jordaan, is een vaak terugkerend thema. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 'zwarte' en 'blanke' Gospelmuziek.
-/-"Black Gospel" kan zowel traditioneel zijn, met grote koren met solisten uit zwarte kerken, of hedendaags, verwant aan de muziek die te horen is op 'zwarte' radiostations. Het maakt deel uit van de toenmalige slavencultuur van dit land, terwijl andere invloeden komen uit de blanke cultuur van vooral Britse straatliederen en gezangen, en uit ervaringen in de strijd om gelijke burgerrechten.
Belangrijke vertolkers van de oervorm van de (zwarte) Gospel: Mahalia Jackson, de Staples Singers en The Five Blind Boys of Mississippi. Ook Sam Cooke, Jackie Wilson en John Legend zijn beïnvloed door Gospelmuziek. Bekijk een filmpje hier beneden van de The Five Blind Boys of Mississippi.
-/- "White Gospel" kan worden onderverdeeld in drie grote categorieën:
Zelfs Elvis Presley zong veel Gospels. Voornamelijk met vrienden, maar ook tijdens optredens. "Reach out to Jesus", "Who am I?" en "Precious Lord, Take My Hand", om er een paar te noemen.
NOOT: De term Gospelmuziek wordt wel eens gebruikt als algemene aanduiding voor christelijke muziek. Feitelijk is dit verkeerd, omdat Gospel verwijst naar een bepaald muziekgenre en christelijke muziek in alle muziekgenres wordt gemaakt.
Met Jazz wordt een op improvisatie gebaseerde muziekstijl bedoeld die beïnvloed is door West-Afrikaanse ritmes en ontstaan is in New Orleans uit een kruisbestuiving van Ragtime met Blues, Folk, Negrospirituals en Franse marsmuziek. Oorspronkelijk betekende het woord Jazz een "energieke dans". Jazz werd in de beginjaren door het grote publiek niet geaccepteerd, vooral omdat deze soort muziek geassocieerd werd met losse zeden en een lage sociale status. Toen blanke en gemengde Jazzorkesten zoals Benny Goodman Orchestra vanaf de jaren dertig deze muziek begonnen te spelen, werd het ook voor blanken een aanvaarde vorm van entertainment.
De Swingperiode die toen begon, betekende een hoogtepunt in de populariteit van Jazz, iets wat voornamelijk te danken was aan het feit dat Jazz toen nog steeds uitsluitend dansmuziek was.
Toen Jazz vanaf de jaren vijftig evolueerde naar meer experimentele muzikale vormen, voor velen "te ingewikkeld" en vanwege de opkomst van opwindende dansmuziek zoals Rock-'n-Roll, ging de verkoop van Jazzplaten sterk achteruit. De Jazzmuziek is echter gebleven, en blijft zich vernieuwen.
Een "geboortedatum" van de stroming is - net als bij Blues - niet aan te duiden. Grof gezegd kan gesteld worden dat tussen 1870 (kort na de afschaffing van de slavernij) en 1920 de muziek zich in verschillende gedaanten manifesteerde. De pianisten die deze stijl beheersten waren geliefd, omdat ze naast het spelen van Jazz ook verhalen vertelden, nieuwtjes doorgaven en diverse volksliedjes konden zingen. Dat optreden deden ze in goedkope kroegen, barrelhouses of jukejoints genaamd, waar gedanst en gefeest kon worden. Tijdens die grote feesten zou de Boogie Woogie-stijl zijn ontstaan. Veel mensen hadden een zwervend bestaan als landarbeider en liftten mee op de goederentreinen, daarom werd ook aan de trein, vooral de cadans van de wielen, een rol toegeschreven in het ontstaan van deze muziek. Een feit is dat in veel Bluessongs de trein een belangrijk onderwerp is.
Een pianospeelstijl ontstaan aan het eind van de 19e eeuw in de Verenigde Staten. Het is een opwindende, ritmische Piano Blues, waarbij de linkerhand een strak ritme speelt en de rechterhand allerlei Bluesloopjes in verschillende maatvoering mag spelen. Die gesyncopeerde stijl kwam in die tijd ook via de Ragtime in de belangstelling (syncoperen is het geven van accenten in de muziek op plaatsen waar die niet worden verwacht. Een door componisten gebruikte techniek om een regelmatig ritme te voorkomen). Boogie Woogie is een genre van Bluesmuziek dat populair werd tijdens de late jaren 1920, ontwikkeld in Afro-Amerikaanse gemeenschappen in de jaren 1870. Het werd uiteindelijk uitgebreid van pianist tot pianoduo en -trio, gitaar, Bigband, Country- en Westernmuziek en Gospel. Terwijl standaardBlues traditioneel een verscheidenheid aan emoties uitdrukt, wordt Boogie Woogie meer geassocieerd met dansen. Het genre had een grote invloed op Rhythm & Blues en Rock-'n-Roll.
Er is gesuggereerd dat verschillende Afrikaanse woorden interessante taalkundige voorlopers van "boogie" zijn. Onder hen zijn:
Your browser does not support the audio element. Boogie woogie Red - "Got to find my baby" (1974)
Bluesrock is een muziekstijl, waarbij de genres Rock en Blues in elkaar overlopen. Terwijl de Rock-'n-Roll al vroeg voortkwam uit de Blues, ontwikkelde de Bluesrock zich pas aan het eind van de jaren zestig tot een volwaardig subgenre. Bekende artiesten in dit genre zijn Free, Rory Gallagher, Led Zeppelin, Gary Moore, Ten Years After, Walter Trout, Stevie Ray Vaughan en Fleetwood Mac (in hun Bluestijd met Peter Green als bandleider).
Voorbeelden van Nederlandse Bluesrockbands zijn Brainbox, Focus (Thijs van Leer) en Cuby & The Blizzards met frontman Harry Muskee. Bekende bands met veel Bluesrockinvloeden in hun muziek zijn onder andere Aerosmith, Deep Purple en The Doors.
(Of voluit Rock and Roll) is een muziek- en dansstijl die in de jaren 1950-1960 in de Verenigde Staten opkwam. Als muziekstijl is het een stijl in de popmuziek waarin vooral gebruik wordt gemaakt van zang (dikwijls meerstemmig), elektrische gitaren, saxofoon (in de beginjaren) en drums. Een kenmerkend facet is de sterke afterbeat (op de tweede en vierde tel in een 4/4-maat). Het combineert invloeden uit Boogie Woogie, Jazz, Rhythm & Blues, Folk, Gospel, Country en Blues.
Er wordt vanuit gegaan dat de Amerikaanse diskjockey Alan Freed degene was die de term Rock-'n-Roll voor het eerst gebruikte in zijn radioprogramma om de nieuwe muzieksoort aan te duiden. Hij ontleende de naam aan het nummer "My Baby Rocks Me With One Steady Roll". De naam werd in elk geval in 1947 al gebruikt en moet al in de jaren 1920 zijn opgedoken in het 'slang' (jargon, vocabulaire) van de zwarte Amerikanen: de term stond toen voor de geslachtsdaad. De eerste keer dat de term Rock-'n-Roll gebruikt werd in een lied was in het nummer uit 1916: "The camp meeting jubilee".
Your browser does not support the audio element. (Vertolkers onbekend)
In dat lied hoor je de tekst: "We've been rockin' an' rolling in your arms / Rockin' and rolling in your arms / In the arms of Moses."
De eerste Rock-'n-Rollnummers werden opgenomen door Afro-Amerikaanse artiesten zoals Chuck Berry. In het algemeen wordt "Rocket 88" (een type auto van het merk Oldsmobile) van Jackie Brenston & His Delta Cats, opgenomen op 3 maart 1951, beschouwd als de eerste echte Rock-'n-Rollplaat. Het nummer staat op naam van Jackie Brenston, maar Ike Turner is de werkelijke componist en zijn band The Kings of Rhythm waren de werkelijke uitvoerenden onder de naam Delta Cats.
Your browser does not support the audio element. Ike Turner & The Delta Cats - "Rocket 88"
De bekendste artiest uit de beginjaren was echter de blanke Bill Haley die western Swing met Countrymuziek dacht te verbinden en zo bij een muzieksoort uitkwam die vooral de jongeren scheen te begeesteren. Door de film "Round Up of Rhythm" uit 1954 (de eerste Rock-'n-Rollfilm) en de meer bekende film "Rock Around the Clock" uit 1956 werd deze muziek wereldberoemd.
Chuck Berry en Little Richard waren onder de eerste artiesten die hun Rock-'n-Rollnummers zelf schreven. De bekendste en populairste artiesten waren Bill Haley en Elvis Presley. Chuck Berry schreef teksten die zowel zwarte als blanke jongeren aanspraken. Zijn gitaarspel zou toonaangevend worden voor andere gitaristen in de popmuziek. Andere belangrijke namen zijn Bo Diddley, Fats Domino en Jerry Lee Lewis.
Dat de Blues de oorsprong is van de Rock-'n-Roll, daarvan proberen James Cotton, Johnny Winter en Muddy Waters je te overtuigen in "The Blues had a baby and they called it Rock 'n' Roll" gereleased op 26 Feb. 1977:
Your browser does not support the audio element.
SISTER ROSETTA THARPE
De eerste Rock-'n-Roll zou vooral in de jaren 50 en 60 populair worden, maar Sister Rosetta Tharpe, een Amerikaanse zangeres, componist en gitarist, werd in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw bekend met haar unieke interpretatie van Gospelmuziek.
Ze gaf deze een unieke touch door de tekst van spirituals te combineren met een ritmische (rock)begeleiding. Rosetta durfde het aan de lijn tussen "het heilige" en "het profane" (goddeloze) te doorbreken. Ze vertolkte haar interpretaties van spirituals net zo goed in nachtclubs als in de kerk. Tharpe is dan ook van invloed op de opkomst van de Pop-Gospelmuziek.
Ook al shockeerde Sister Rosetta met haar uitstapjes naar de popmuziek enkele van de wat meer conservatieve kerkgangers, de Gospelmuziek heeft ze nooit verlaten. Met haar muziek had ze invloed op Rock-'n-Roll-artiesten als Little Richard, Johnny Cash, Elvis Presley en Jerry Lee Lewis. Terecht is daarom de titel van een BBC-documentaire over haar carrière: "The Godmother of Rock-'n-Roll: Sister Rosetta Tharpe".
James Henke, hoofdcurator van de "Rock and Roll Hall of Fame", selecteerde met de hulp van muziekschrijvers en critici 500 nummers (niet alleen rocknummers) die volgens hen het meest invloedrijk zijn geweest bij het vormgeven van Rock and Roll. Open via onderstaande button.
Rock is een muziekgenre dat traditioneel gekenmerkt wordt door een bezetting van gitaar, basgitaar en drums, aangevuld met zang en/of andere instrumenten. Rock werd populair in de Verenigde Staten tijdens de jaren 50, waar het evolueerde uit bestaande genres zoals Rhythm & Blues en Country. Waar het in de jaren 50 alleen uit Rock-'n-Roll en Rockabilly bestond, groeide Rock uit tot een muziekstroming met vele verschillende subgenres.
Het werkwoord "zwaaien" wordt ook gebruikt als een lofbetuiging voor spelen met een sterke groove of drive. Muzikanten uit het Swingtijdperk zijn behalve Benny Goodman onder meer Duke Ellington, Count Basie, Cab Calloway, Jimmy Dorsey, Tommy Dorsey, Woody Herman, Harry James, Lionel Hampton, Glenn Miller, Artie Shaw en Django Reinhardt. Onder impuls van bigbands zoals die van Lionel Hampton, Fletcher Henderson, Count Basie en Duke Ellington werd deze muziek met haar opwindende ritmes vooral populair als dansmuziek. De bloeiperiode van de Swing liep van ongeveer 1930 tot midden jaren veertig.
De verzamelnaam voor verschillende muziekstijlen van Amerikaanse muziek, die ontstaan is op het platteland in het zuidelijke deel van de Verenigde Staten en zijn wortels in de Amerikaanse volksmuziek heeft. Doorgaans betreft het een zangstem die wordt begeleid door eenvoudige instrumenten: steelgitaar, viool en akoestische gitaar zijn de traditionele, maar tegenwoordig worden ook elektrische gitaar, de "pedal steel" gitaar en drums gebruikt. Sinds 1944 publiceert het tijdschrift Billboard wekelijks een aparte hitlijst voor Countrymuziek, vanaf 2005 onder de naam Hot Country Songs. Het centrum van de Countrymuziek en vooral de industrie er omheen is Nashville in de staat Tennessee.
Countryrock, een subgenre, is zoals de naam al aangeeft een mix van de beide muziekstijlen. Net als Bluegrass, een Amerikaanse muziekstijl die tot het countrygenre wordt gerekend. Muziek met veel Ierse en Schotse achtergronden, waarin de heimwee naar hun thuisland en het harde leven in de bergen te horen is in de typerende klaagzang van Bluegrass. Als een van de weinige soorten folkmuziek heeft Bluegrass een Jazzachtige structuur: één instrument speelt een solo, terwijl alle andere de begeleiding vervullen.
Twee overzichten van Country & Westernartiesten:
Een benaming voor een muziekstijl gebaseerd op de oorspronkelijk van generatie op generatie overgedragen volkseigen of regionale muziek, bestaande uit verhalende liederen voor elke gemoedstoestand en gelegenheid: liefde, blijdschap, verdriet, bruiloft, werk, overspel, ziekte, dood, enzovoorts. Het kent daardoor veel uiteenlopende gezichten, al worden in het westen meestal de Noord-Amerikaanse en Engelse variant bedoeld. Belangrijk kenmerk van de muziek is het gebruik van traditionele muziekinstrumenten zoals viool, tin-whistle (fluit), banjo en accordeon (of trekharmonica). Als muziekgenre is het in de jaren vijftig opgekomen, en floreerde het in de jaren zestig en zeventig tot nu. Het genre is enigszins verwant aan singer-songwritermuziek, Blues en Country en wordt vaak akoestisch (dus niet elektrisch versterkt) uitgevoerd. Artiesten binnen het genre zijn Bob Dylan, Woody Guthrie, Joan Baez en Ian Matthews.
Soulmuziek (of eenvoudigweg soul genoemd) is een populair muziekgenre dat zijn oorsprong vond in de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten in de jaren vijftig en begin jaren zestig vooral in zuidelijke staten als Georgia, Alabama, Louisiana en Mississippi. Ray Charles, geboren in Georgia, bracht een soort Rhythm & Blues die sterk beïnvloed was door gospelmuziek. De backing vocals in "What'd I say" van Ray Charles zijn vergelijkbaar met een gospelkoor.Dit nummer uit 1959 kan gezien worden als het allereerste soulnummer:
De Godfather of Soul daarentegen was James Brown, geboren in Georgia. Met zijn ruwe, uitbundige zangstijl en zijn gesyncopeerde basriffs was deze laatste ook een grondlegger van Funk (zie verderop)
Ook Jackie Wilson speelde een rol bij de overgang van Rhythm & Blues naar Soul.
Your browser does not support the audio element.Ike & Tina Turner combineerden invloeden van Rock-'n-Roll en Soul, zoals in hun hit uit 1975 "Baby get it on".
Soul combineert dus elementen van Afro-Amerikaanse Gospelmuziek, Rhythm & Blues en Jazz. Soulmuziek werd populair om te dansen en te luisteren in de Verenigde Staten, waar platenlabels als Motown (Detroit), Atlantic (New York, en sinds 1967 dochteronderneming van Warner Music Group) en Stax (Memphis) invloedrijk waren tijdens de Civil Rights Movement. Soul werd ook populair over de hele wereld en had een directe invloed op de Rockmuziek en de muziek van Afrika.
Volgens de Rock and Roll Hall of Fame is soul "muziek die voortkwam uit de zwarte ervaring in Amerika door de transmutatie van Gospel en Rhythm & Blues in een vorm van funky, seculiere (wereldlijk, niet gebonden aan een religie) getuigenis". Aanstekelijke ritmes, benadrukt door handgeklap en geïmproviseerde lichaamsbewegingen, zijn een belangrijk kenmerk van soulmuziek. Andere kenmerken zijn een oproep en reactie tussen couplet en refrein en een bijzonder gespannen stemgeluid. De stijl maakt ook af en toe gebruik van geïmproviseerde toevoegingen, draaien en hulpgeluiden. Soulmuziek weerspiegelde de Afro-Amerikaanse identiteit en benadrukte het belang van een Afro-Amerikaanse cultuur. Het nieuw ontdekte Afrikaans-Amerikaanse bewustzijn leidde tot nieuwe muziekstijlen door artiesten die er trots op waren zwart te zijn.
Funk is een muziekgenre dat zijn oorsprong vond in Afro-Amerikaanse gemeenschappen in het midden van de jaren zestig, toen muzikanten een ritmische, dansbare nieuwe vorm van muziek maakten door een mix van Soul, Jazz en Rhythm & Blues (R&B). Het legt de nadruk op melodie- en akkoordprogressies en concentreert zich op een sterke ritmische groove van een (electrische) baslijn en een drumpartij, vaak in lagere tempo's dan andere populaire muziek, wat een "hypnotisch" en "dansbaar" gevoel schept.
Het woord "funk" betekent van origine lichaamsgeur of de geur van geslachtsgemeenschap en werd in het algemeen als een onfatsoenlijk woord ervaren. In de Afro-Amerikaanse muziek werd de aanduiding "funky" gebruikt om dat deel van de muziek aan te geven dat los, sexy, langzaam, riff-georiënteerd en/of dansbaar was. Funk kan dus gezien worden als een subgenre binnen Rhythm & Blues en de term wordt sinds midden jaren zestig als genreaanduiding gebruikt. Funk (ook Funksoul genoemd) is gevormd door James Brown's ontwikkeling van een kenmerkende groove die de downbeat benadrukte - met zware nadruk op de eerste tel van elke maat ("The One"), en door Rock en Psychedelica beïnvloede muzikanten Sly and the Family Stone en Jimi Hendrix, die improvisatie in Funk aanmoedigden.
Artiesten van het eerste uur waren onder meer Bootsy Collins, George Clinton, Maceo Parker, Sly & the Family Stone, de Commodores en The Isley Brothers.
Andere muziekgroepen, waaronder Kool and the Gang, Earth, Wind & Fire, Chic, BT Express, Loose Ends, Shalamar, The SOS Band, Slave, The Whispers, Cameo en de Bar-Kays begonnen de muziek te adopteren en zich te ontwikkelen.
Cajunmuziek is een muziekstijl verwant aan de Blues die teruggaat tot de achttiende eeuw.
De muziek is ontstaan in het Frans sprekende deel van Louisiana (rondom Lafayette) in de Verenigde Staten. Het was een mengeling van de volksmuziek van de Cajuns (verbastering van "A(r)cadians", afkomstig uit het noorden van de VS) en de muziek van de zwarte bevolking. De Cajunmuziek wordt gezongen in het Cajun-Frans; de oorspronkelijke bezetting van de instrumenten was voornamelijk de viool, de accordeon of diatonische accordeon en de triangel ('tit fer' ofwel: klein ijzertje). Drie muzikanten dus, terwijl later de gitaar werd toegevoegd. De Cajunmuziek die door de Creolen (afkomstig uit Suriname) wordt gemaakt, wordt Zydeco genoemd. De bevolking maakt dankbaar gebruik van de muziek door er op te dansen. Een bekende Cajunband is Steve Riley and The Mamou Playboys.
Een muziekvorm die ontstond in het begin van de twintigste eeuw onder de Creoolse bevolking van Zuidwest-Louisiana door Franssprekende Cajuns. Feitelijk een mengvorm van Rhythm & Blues en Cajun.
De muziek is hevig gesyncopeerd, uptempo, en ze wordt gedomineerd door de diatonische accordeon (en/of de melodeon) en een soort wasbord dat rub-board of frottoir genoemd wordt. Verder worden ook drums, gitaar, koperblazers en basgitaar gebruikt. Het genre ontstond als een samensmelting van traditionele Cajunmuziek met Afrikaans-Amerikaanse tradities die ook de basis waren voor de R&B en de Blues. Amede Ardoin maakte de eerste opnamen van wat later Zydeco zou worden genoemd in 1928. De muziek raakte in het midden van de jaren vijftig breder bekend dankzij Clifton Chenier (bijnaam "The King of Zydeco") en Boozoo Chavis. De verrassingshit 'My Toot Toot' (1985) van Rockin' Sidney bracht een revival van de Zydeco in het midden van de jaren tachtig, gesteund door het internationale succes van de groep Buckwheat Zydeco.
Your browser does not support the audio element. Rockin' Sidney - 'My Toot Toot' (1985)
Jonge Zydecomuzikanten zoals Chubby Carrier en Rosie LeDet kwamen op in de jaren negentig. Net als CJ Chenier (zoon van Clifton Chenier "King of Zydeco"). Kijk via onderstaande button naar "I´m coming home"
Geen lijst van vertolkers van Zydeco